De Kennisbank van Tuijn Juwelier
14 krt & 18 krt Goud
Puur (fijn) goud is één van de edelmetalen. Het is een dicht maar ook zacht metaal. Voor gebruik moet het gezuiverd worden en voor de meeste doeleinden is een legering (menging) met andere metalen noodzakelijk om het harder te maken en een kleur aan het goud te geven, denk aan rood- of witgoud.
Het gehalte van goud wordt aangeduid in karaat. Eén karaat is dan een 24e deel fijn goud. Dan is 24 karaat dus zuiver goud of als in edelmetaaljargon, fijn goud genoemd.
14 karaat goud is 58,5% goud en wordt aangeduid als 585
18 karaat goud is 75,0% goud en wordt aangeduid als 750
Zilver
In de ban van zilver
Het zacht glanzende zilver is een metaal dat al eeuwen geliefd is bij edelsmeden om sieraden van te maken. Het is wat harder dan goud en zeer goed te bewerken. Zilver is als metaal iets minder edel dan goud en platina, omdat het na verloop van tijd zwart wordt door oxidatie. Even poetsen en de glans is terug.
Herkomst
Men neemt aan dat het eerste edelmetaal (goud en zilver) 8.000 jaar geleden gevonden werd in de gebergten die zich uitstrekken van de Balkan via Turkije naar Perzië en Afghanistan. Toen omstreeks 3.000 v.Chr. zilver voor het eerst in Egypte ontdekt werd, kreeg het -door zijn zeldzaamheid- een hogere waarde toegekend dan goud.
Hoe ontstaat zilver?
De plaatsen waar zilver voorkomt zijn op aarde veel beter verdeeld dan die van andere edele metalen. Vandaag de dag wordt zilver met name gewonnen in mijnen in Zuid-Amerika, Canada, de Verenigde Staten en Australië.
In de natuur wordt zilver zowel in gedegen toestand als in erts gevonden. Gedegen zilver wordt altijd vergezeld door andere metalen zoals: koper, goud, kwik, antimoon en bismut.
Aangezien zilver gemakkelijk verbindingen met zwavel en chloor aangaat, komt zilver in de natuur vaak chemisch gebonden voor. Het belangrijkste zilvererts is argentit. Tegenwoordig wordt zilver vrijwel uitsluitend gewonnen als bijproduct van lood-, koper- en zinkwinning.
Goud en zilver als betaalmiddel
Goud en zilver vormden de basis voor ons huidige geldstelsel. Beide edelmetalen waren zo gewild dat wie goud of zilver had, deze metalen voor vrijwel alles kon ruilen.
De edelmetalen zijn mooi, duur en zeldzaam en hebben een redelijk stabiele waarde. Hierdoor konden de metalen als geld gebruikt worden. Ook later, na de introductie van papiergeld,werden veel valuta gerelateerd aan de waarde van goud of zilver.
Consumentenbescherming
Al meer dan zes eeuwen worden er op gouden, zilveren en platina voorwerpen keurtekens aangebracht. Deze keurtekens behoren tot de oudste vormen van consumentenbescherming. Sinds 1986 is dit zelfs wettelijk vastgelegd in de Waarborgwet 1986. Deze garandeert dat een voorwerp met volgens de wet vastgestelde keurtekens, het juiste gehalte aan platina, goud of zilver bevat.
Ieder zilveren voorwerp met een gewicht vanaf 8 gram dat in Nederland verhandeld wordt, moet voorzien zijn van een geldig keurteken. Ook dit keurteken moet aan bepaalde wettelijke vereisten voldoen. Voor de Nederlandse kwaliteitseisen zijn krachtens de Waarborgwet twee tekens verplicht: het gehalteteken en het verantwoordelijkheidsteken.
Gehalteteken
Het gehalteteken wordt gebruikt om het soort en het gehalte van het edelmetaal uit te drukken.
Verantwoordelijkheidsteken
Aan de hand van een verantwoordelijkheidsteken kan afgeleid worden wie een artikel heeft gemaakt (meesterteken) of op de markt heeft gebracht (importeursteken).
Waarom wordt zilver zwart en dof?
Zilver verkleurt door oxidatie. Dat is een chemische reactie die ontstaat wanneer zilver in aanraking komt met waterstofsulfide (zwavelwaterstof). Het gas waterstofsulfide komt overal in de lucht voor en zorgt voor een dun zwart laagje op zilveren voorwerpen.
Oxidatie is een natuurlijk proces en is niet schadelijk voor het zilver. Oxidatie komt bij al het zilver voor, ook bij producten die gemaakt zijn van het eerste gehalte zilver.
Zilveren verhalen uit het verleden
In de oude geschriften van Israëlieten, Grieken en Romeinen vinden we al verhalen over zilver. Het witte metaal haalde echter niet altijd het beste in de mens naar boven. Het wekte hebzucht op en was meer dan eens de basis voor de start van een oorlog. Zilverbezit was vroeger zelden of nooit het resultaat van hard werken. Eerder was zilver het bloederige product van plundering, onderdrukking of van de overwinning in een oorlog.
Zonnekoning
In de 14e eeuw gingen tonnen zilver de smeltoven in om oorlogen te financieren. Zonnekoning Lodewijk XIV liet zijn prachtig bewerkte zilveren meubels en andere gebruiksvoorwerpen smelten om de Spaanse Successieoorlog te betalen. Hij gaf edelen het bevel al hun zilver te laten smelten, met als gevolg dat vandaag de dag zilveren voorwerpen uit die periode zeer zeldzaam zijn
Onderhoud van zilver
- Voor het reinigen en opfrissen van zilver zijn er speciaal behandelde flanellen polijstdoeken (zilverpoetsdoeken) te koop bij de goudsmid en juwelier. Hiermee wrijf je onmiddellijk een nieuwe stralende glans op het zilveren object.
- Zilver dat gebruikt wordt, zal op den duur krassen vertonen. Om krassen en zwavelverbindingen te verwijderen moet zilver gepoetst worden. Er zijn veel poetsmiddelen in de handel. Een poetsmiddel bestaat uit een fijn polijstmiddel gebonden met een vloeistof of pasta waaraan bepaalde stoffen zijn toegevoegd om makkelijker te kunnen reinigen en om een langdurige glans te geven. Belangrijk is dat het polijstmiddel zeer fijnkorrelig is om te voorkomen dat het zilver door het poetsen afslijt. Ga voor een goed poetsmiddel Tuijn juwelier.
- Antieke sieraden, zoals een sieraad dat bezet is met diamantrozen in een afgedekte zetting, hebben wat meer aandacht nodig. Het reinigen van dit soort sieraden kun je beter door de experts van Tuijn juwelier laten beoordelen en.
- Berg je sieraden, als je ze niet draagt met zorg op. Wikkel ze in een zachte doek en leg ze in een doosje, zodat ze niet met andere sieraden in aanraking komen en onnodige beschadigingen kunnen oplopen.
Platina
Prestigieus Platina
Platina/platinum is net als goud en zilver een edelmetaal, maar schaarser en moeilijker te vinden dan goud. Invloeden van buitenaf zoals zuurstof en water hebben geen effect op platina; het roest niet, het smelt pas bij extreem hoge temperatuur en is daarom zeer geschikt voor sieraden maar ook voor gebruik in de technische industrie.
Herkomst
Al rond 650 v.Chr. werd platina al gebruikt in Egypte en in Zuid-Amerika. De inca’s hadden goede bewerkingstechnieken ontwikkeld tussen 500 v.Chr. en 500 na Chr. De Spanjaarden gaven het de naam platino, wat zilvertje betekent vanwege de gelijkenis met het edelmetaal zilver.
Waar wordt platina gevonden?
Er zijn maar weinig plekken op aarde waar platina wordt gewonnen. Het komt meest in gedegen vorm voor en is altijd vergezeld van één of meer bijmetalen zoals: palladium, rodium, iridium, ruthenium en osmium. Als erts is platina verbonden met koper en nikkel. Erts bevat relatief weinig platinametalen en het bewerken van erts tot zuiver platina is een kostbaar en intensief proces.
De belangrijkste producenten zijn: Zuid-Afrika, Rusland, Canada, Colombia en de Verenigde Staten.
De zeldzaamheid en het kostbare en intensieve bewerkingsproces hebben grote invloed op prijs van platina
Legeringen met Platina
Platina is in zuivere vorm beter te verwerken tot een sieraad dan zuiver goud of zilver. Toch wordt platina voor sieraden altijd gelegeerd gebruikt en is het gehalte bij wet vastgesteld. Het legeren van platina is onder andere om een betere hardheid en elasticiteit te verkrijgen of om de kleur (licht) te beïnvloeden. Platina sieraden zijn kostbaarder dan witgouden sieraden.
Op grond van de Waarborgwet kennen we in Nederland een geaccepteerd gehalteteken voor platina: 950/1000 (duizendsten).
Consumentenbescherming
Al meer dan zes eeuwen worden er op gouden, zilveren en platina voorwerpen keurtekens aangebracht. Deze keurtekens behoren tot de oudste vormen van consumentenbescherming. Sinds 1986 is dit zelfs wettelijk vastgelegd in de Waarborgwet 1986. Deze garandeert dat een voorwerp met volgens de wet vastgestelde keurtekens, het juiste gehalte aan platina, goud of zilver bevat.
Ieder platina voorwerp met een gewicht vanaf 0,5 gram dat in Nederland verhandeld wordt, moet voorzien zijn van een geldig keurteken. Ook dit keurteken moet aan bepaalde wettelijke vereisten voldoen. Voor de Nederlandse kwaliteitseisen zijn krachtens de Waarborgwet twee tekens verplicht: het gehalteteken en het verantwoordelijkheidsteken.
Gehalteteken
Het gehalteteken wordt gebruikt om het soort en het gehalte van het edelmetaal uit te drukken.
Verantwoordelijkheidsteken
Aan de hand van een verantwoordelijkheidsteken kan afgeleid worden wie een artikel heeft gemaakt (meesterteken) of op de markt heeft gebracht (importeursteken).
Onderhoud
- Platina sieraden zijn te reinigen met een milde zeep en lauw water. Afdrogen met een zachte doek.
- Berg je sieraden, als je ze niet draagt, met zorg op. Wikkel ze in een zachte doek en leg ze in een doosje, zodat ze niet met andere sieraden in aanraking komen en onnodige beschadigingen kunnen oplopen.
- Laat je sieraden één keer per jaar door de sieradenexperts van Tuijn juwelier nakijken. Hij of zij controleert het sieraad op tekenen van slijtage en kan zo voorkomen dat je het sieraad verliest of dat er een edelsteen loskomt. Ook kunnen zij jouw sieraden bovendien professioneel reinigen. Je sieraden zijn na zo'n bezoekje weer als nieuw
Verguld
Vergulde sieraden bestaan uit zilver ( of een ander soort metaal) met daaroverheen een heel dun laagje goud. Dit toplaagje slijt eraf tijdens het dragen. Hoe lang het duurt voordat deze laag verdwenen is hangt af van de draag frequentie en de dikte van de laag.
Goldfilled
Goldfilled sieraden bevatten in tegenstelling tot vergulde sieraden meer goud. Ze bestaan uit een uit zilver ( of ander soort metaal) met daaroverheen een dikker laag goud gewalst. De laag goud is dermate uitgewalst dat het slijtvast is. Hierdoor behouden goldfilled sieraden langer hun kleur.
PVD
PVD is een coating laag. Dit is een zeer harde laag op bijvoorbeeld edelstaal. Het is een gesofisticeerd proces, uitgevoerd in een vacuüm. Het horloge of een onderdeel daarvan wordt onder zeer hoge druk gebombardeerd met microscopisch kleine deeltjes zodat er een beschermende laag ontstaat.
Rhodiumlaag
Rhodineren is het elektrolytisch aanbrengen van een laagje rhodium, een edelmetaal uit de platinagroep. Witgouden sieraden worden bijna altijd voorzien van een rhodium laag, witgoud heeft een gelige gloed. Rhodium verdoezelt die (zacht) gelige gloed van. maar slijt tijdens het dragen langzamerhand af, opnieuw rhodineren is dan de enige oplossing. Veel zilver merken rhodineren de sieraden ook om te voorkomen dat zilver zwart wordt.
Mechanische horloges
Een mechanisch uurwerk heb je in 2 soorten:
Handopwinding: Door het opwinden ontstaat er spanning op de veer en geeft hij energie aan de tandwielen die het tijdsmechanisme in gang zetten. Om er zeker van te zijn dat hij altijd loopt, moet een mechanisch horloge dus regelmatig worden opgewonden. Bovendien zal een mechanisch horloge vaker van de tijd afwijken en moet hij dus regelmatig met de klok gelijk worden gezet. Door de vele onderdelen die het uurwerk nodig heeft en het vakmanschap dat hierbij komt kijken, zijn mechanische horloges ook vaak kostbaarder dan quartz uurwerken. Een goed onderhouden mechanisch horloge kan echter decennialang meegaan en als u van traditionele horloges houdt, is hij zeker bijzonder om te hebben.
Automaat: en automaat is een mechanisch horloge dat zichzelf, de naam zegt het al, automatisch opwindt. De bewegingen van de drager zetten een gewichtje, de rotor, in gang dat ervoor zorgt dat de veer altijd op spanning staat. Door de bewegingen draait de rotor rond. Zo hebben automaten dezelfde eigenschappen als mechanische horloges, maar met het gemak dat u er niet steeds naar hoeft om te kijken. Wanneer u het horloge niet draagt, maar wel wil dat hij blijft lopen, kunt u hem opbergen in een speciale doos die het horloge voor u oplaadt.
Quartz horloges
Quartz horloges maken gebruik van quartz kristallen. Omdat quartz kristallen altijd trillen op eenzelfde frequentie wordt hier heel precies de tijd mee weergegeven. Aangezien de frequentie van quartz horloges overal in ons universum gelijk is, zijn quartz horloges enorm precies en een stuk nauwkeuriger dan mechanische horloges. Een quartz horloge wordt aangedreven door een batterij die vervangen moet worden. Het horloge kan daardoor ook decennia lang meegaan.
Quartz horloges waren de eerste horloges die gebruikmaakten van elektriciteit. Met een batterij wordt elektrische spanning verstuurd naar zogenaamde ‘quartz kristallen’ die in het uurwerk verwerkt zitten. Hierdoor gaan de kristallen trillen, waarna deze trillingen naar het tijdsmechanisme worden gebracht. Doordat de quartz kristallen altijd op dezelfde frequentie trillen, wordt er altijd maar één beweging per seconde doorgegeven. Zodoende zijn quartz horloges extreem precies. Ter voorstelling: een mechanisch horloge heeft een afwijking van een paar minuten per maand, terwijl een quartz horloge er maximaal 15 seconden heeft!
Solar horloge
De eerste solarhorloges ontstonden in 1995 en waren de Eco-Drives van Citizen. Seiko volgde al snel. Deze quartz horloges hebben en lichtdoorlatende wijzerplaat met daarachter zonnecellen. De zonnecellen zetten alle vormen van licht, natuurlijk of onnatuurlijk, om in energie. Deze energie wordt opgeslagen in een accu. Net als bij de traditionele quartz wordt er vervolgens elektrische energie aan de quartz kristallen doorgegeven. Door deze vorm van energie zijn de quartz solarhorloges niet alleen makkelijk in gebruik, maar ook nog eens erg milieuvriendelijk. Immers: batterijen vervangen is niet langer nodig!
Tegenwoordig zijn de quartz solarhorloges in alle denkbare merken en stijlen beschikbaar. De Seiko Solars zijn echter het bekendst. Deze horloges hebben slechts één minuut zonlicht nodig om een heel uur energie aan te maken. En als ze twee maanden in het donker liggen, blijven ze zelfs nog twee maanden lopen (soms zelfs twaalf!). Zit hij helemaal zonder energie? Dan heeft een Seiko Solar slechts acht minuten nodig om weer op gang te komen. Sneller dan de meeste horloges op batterij.
Kinetic horloges
Hoewel inmiddels veel merken Kinetic horloges hebben, is ook bij deze vorm van horloges Seiko de koploper geweest. Net als bij een automaat, wordt bij een Kinetic het horloge opgeladen door menselijke beweging. Deze energie komt echter niet in een veer, maar in een accu terecht. Ook bij een Kinetic is het vervangen van batterijen dus verleden tijd.
Ringmaat meten
Voor het kopen van een ring heeft u de juiste ringmaat nodig. De eenvoudigste manier hiervoor is de omtrek van uw vinger te berekenen. Gebruik een touw of lint en draai deze losjes om de vinger waar u een ring om wilt dragen. Knip het touwtje af op het punt waar deze bij elkaar komt. Meet de lengte van het touwtje met een liniaal. Het is belangrijk dat de liniaal een millimeter verdeling heeft.
Heeft u de omtrek van de vinger gemeten? Hanteer de volgende maten:
millimeter
Tip: Naast hele maten bestaan er ook halve ringmaten, bijvoorbeeld 17,5 (overeenkomend met een omtrek van55 millimeter) en 21,5 (overeenkomend met een omtrek van67,5 millimeter). Houd er rekening mee dat u altijd de juiste vinger opmeet. Iedere vinger heeft een andere dikte. Zo kan er een verschil zijn tussen de linker- en rechter ringvinger.
Polsmaat meten
Voor het kopen van een horloge heeft u uw polsmaat nodig. De eenvoudigste manier hiervoor is de omtrek van uw pols te berekenen. Gebruik een touw of lint en draai deze losjes om de pols waar u een horloge om wilt dragen. Knip het touwtje af op het punt waar deze bij elkaar komt. Meet de lengte van het touwtje met een liniaal.
Kiest u voor een horloge met schakelband? Dan kunnen wij deze voor u in de winkel passend maken. Bij bijvoorbeeld een leder of siliconen band, kunt u het horloge op het gewenste gaatje om de pols doen.
Diamant
Diamant is het hardste materiaal ter wereld. Bovendien is het de enige edelsteen die bestaat uit slechtst één scheikundig element. Diamant is misschien wel de meest geliefde edelsteen ter wereld. Diamant is mysterieus en er zijn talloze prachtige verhalen geschreven over bijzondere diamanten in de historie van de mensheid
Gewicht (Carat)
Het gewicht van de diamant wordt wereldwijd uitgedrukt in carat. Het woord carat is afkomstig uit Zuid-Afrika, hier groeit een boom die in het Engelse de carobtree wordt genoemd. Deze boom, in het Nederlands de Johannesbroodboom genoemd, produceert zaadjes die in het verleden gebruikt werden om de diamant op de weegschaal te wegen.
Het gewicht van de zaadjes van de carobtree is 0,20 gram. 1.00 Carat staat gelijk aan 0,20 gram en is vervolgens onderverdeeld in 100 “puntjes” die een honderste deel van 0,20 gram vertegenwoordigen. Een diamant van 50 puntjes of 0.50 carat weegt 0,1 gram en heeft bij een normaal slijpsel een diameter van circa 5 millimeter.
Briljant
Een diamant is een steen, terwijl een briljant de naam is voor de slijpvorm. Een briljant is geslepen in 57 of 58 facetten. Briljant wordt vaak verward met diamant, maar de twee zijn geen synoniemen voor elkaar. Briljant verwijst enkel naar de slijpvorm van de diamant in 57 /58 facetten.
De populairste en meest bekende slijpvorm in de wereld is de ronde briljant. Deze traditionele slijpvorm heeft in totaal 57 geslepen vlakken, ook wel facetten genoemd. Het grootste facet van de briljant is de tafel die aan de bovenzijde zichtbaar is.
